Bestuurlijke samenvatting

Een kwestie van perspectief
Deze Kadernota komt uit op de helft van deze collegeperiode. De wereld én de gemeente Leidschendam-Voorburg zien er anders uit dan twee jaar geleden, toen deze gemeenteraad en dit college aan de slag gingen. Sommige ideeën en ontwikkelingen waren bekend. Andere, soms grote, opgaven konden niet worden voorzien maar vragen wel om een oplossing. Bovendien moeten politiek, bestuur en organisatie zich continu ontwikkelen om te blijven presteren. Ook dat vraagt blijvende aandacht.
Nu halverwege de termijn komt wel de vraag op: hoe vol is het glas nu? Is het glas halfvol, als we terugkijken naar alles dat nu in de eerste helft is neergezet? Of is het glas nog halfleeg, omdat er nog zoveel te doen is in de komende twee jaar? Uiteraard is het antwoord een kwestie van perspectief. Het glas is behoorlijk gevuld. We kunnen bogen op veel werk dat is verzet. Tegelijkertijd met deze kadernota worden de jaarstukken over 2023 gepresenteerd die daar nader op ingaan. De voortgang van het huidige jaar wordt belicht in de eerste Tussentijdse rapportage. Maar een Kadernota kijkt per definitie vooruit. In dat opzicht is het glas halfleeg en schetsen we hier de contouren hoe dat verder te vullen.

2025 en verder
Met deze kadernota voor 2025 geeft het college inzicht in de nieuwe plannen voor 2025 en verder. De plannen vormen een mix van eigen ambities, antwoorden op autonome ontwikkelingen en maatregelen om de gemeente zelf in staat te stellen haar werk nog beter te doen.
Om als gemeentebestuur een zo groot mogelijke positieve impact te maken, bevat deze kadernota een aantal plannen met bijbehorende financieringsvoorstellen. Daarbij zijn keuzes gemaakt omdat de (financiële) middelen niet onuitputtelijk zijn. Ondanks alle onzekerheid over de koers die het Rijk vaart en de hoeveelheid financiële middelen die het aan gemeenten ter beschikking stelt, is uiteindelijk het financiële beeld voor 2025 positief. De jaren daarna zijn vooralsnog minder gunstig, maar onze gemeente kan financieel een stootje hebben.

Dichter bij inwoners
De inbreng en betrokkenheid van onze inwoners is van groot belang voor het goed functioneren van het gemeentebestuur. Dit draagt bij aan een goede afweging van belangen bij de keuzes die gemaakt moeten worden. Daarom verankeren we participatie steviger in het werk van het gemeentelijk apparaat en nemen we het ongevraagde en gevraagde advies van onze lokale adviesraden en Platform Gehandicapten LV serieus en geven wij een goede terugkoppeling. Naast de bestaande manieren van inspraak en betrokkenheid starten we 2025 met een aantal experimenten rond de wijze van participeren door inwoners. Zo ervaren we wat wel werkt en wat niet werkt, en onder welke omstandigheden. Ook jongeren blijven we in 2025 actief betrekken bij de ontwikkeling van onze gemeente.

Gemeenschappelijke ruimte voor ontmoeting in onze gemeente is schaars maar uiterst belangrijk. Daarom wordt in 2025 de hele vastgoedportefeuille strategisch doorgelicht en het vastgoedmanagement geprofessionaliseerd. Als we het hebben over modernisering, hebben we het ook over investeren in de jeugd. Ieder kind in onze gemeente moet veilig, gezond en kansrijk kunnen opgroeien. We stellen de ontwikkeling van het kind en diens talenten centraal. Vanuit de visie werken we aan nieuwe kindcentra met plek voor opvang, onderwijs en andere activiteiten die bijdragen aan talentontwikkeling. We zetten in op de beweging van symptoombestrijding in de jeugdzorg naar een sterke pedagogische basis, onder andere door het voeren van een fundamenteel gesprek over opvoeden, opgroeien en ontwikkelen. Onze jongste inwoners hebben recht op een goede leeromgeving en daarom start de komende jaren een aantal nieuwbouwprojecten van scholen in de gemeente. Ondertussen is er wel tijdelijke huisvesting nodig. 2025 is een bijzonder jaar; we staan dan ook  samen stil bij 80 jaar leven in vrijheid. Een viering die in deze tijd extra betekenis heeft voor oud en jong.

Maatwerk ondersteuning voor kwetsbare inwoners  
We ondersteunen inwoners die dat nodig hebben. Het re-integratie en participatiebeleid leidt tot meer aandacht voor meedoen in de samenleving. Het minimabeleid is beter toegespitst op de behoeften die er zijn aan bestaanszekerheid om van daaruit verdere stappen te maken.
We gaan door met de uitvoering van het welzijnsgesprek. De waarde hiervan voor onze inwoners met een hulpvraag is groot. Het leidt tot meer inzicht in ‘de vraag achter de vraag’ en daarmee tot maatwerkondersteuning.
De veranderingen in wetten en beleid hebben invloed; niet alleen op de mensen die hier gebruik van maken, maar ook op de werkprocessen van de organisatie. Om inwoners niet tussen de wal en het schip te laten vallen en meervoudige hulpbehoeftes beter op te kunnen pakken, verbeteren we in  2025 het integraal werken in beleid en uitvoering.

We bereiden keuzes voor om ons lokale stelsel van hulpverlening toekomstbestendig te maken. Daarbij gaan we meer de maatschappelijke kracht van de gemeenschap aanboren. Deze beweging wordt landelijk steeds vaker aangeduid als versterking van “de sociale basis”. We gaan bestaande beleidsinstrumenten inzetten om beter te kunnen sturen op de doelen van het aangescherpte Sociaal Kompas (2021). Het gaat hierbij om zowel nieuwe beleidsplannen (onder andere Wmo, cultuur, jeugdbeleid en minimaregelingen) als ons stelsel van maatschappelijke subsidies (afschaffing van subsidietafels, aanscherping van opdrachten voor subsidies, waar nodig omzetting van subsidiëring in inkoop).

Samen voor een veilige gemeente
We werken actief met inwoners samen om de veiligheid te verbeteren. In 2025 geven we uitvoering aan de wijkplannen veiligheid die samen met inwoners zijn opgesteld. In het programma Sterk voor Noord is ook veiligheid goed geborgd. Als er toch ongewenste of onveilige situaties ontstaan, willen we handhaven met effectieve handhavingsinstrumenten. In 2025 investeren we daar dan ook in.  Onder meer in een scanauto voor handhaving op vergunningparkeren en in betere digitale ondersteuning van onze handhavers. Ook gaan we door met de pilot scanauto afval om uiteindelijk een definitief besluit te kunnen nemen over de inzet hiervan. We starten ook een proef met spoedeisende bestuursdwang bij afval om overtreders snel aan te kunnen pakken.
De reddingsbrigade Vlietland wordt ook niet vergeten. Deze mensen zorgen voor een specifieke vorm van veiligheid voor waterrecreanten. We starten een onderzoek naar de vervanging van hun huidige, door de brandweer afgekeurde gebouw.

Blijven werken aan bereikbaarheid  

Er ligt een enorme opgave om onze gemeente duurzaam bereikbaar te houden/maken en in te zetten op anders reizen (de zogenaamde mobiliteitstransitie). Onder meer in combinatie met stormachtige groei van de Mall of The Netherlands, met de majeure woningbouwopgave, klimaat- en leefbaarheidsopgaven in zeer schaarse ruimte. De keerzijde van het succes van The Mall of the Netherlands is de verkeers- en parkeerdrukte. Nu het Rijk een aantal belangrijke ingrepen waaronder de kruispunten van rijksweg N14 heeft uitgesteld, staat de gemeente er samen met de regio vrijwel alleen voor om oplossingen te creëren. Wij zetten in op duurzame vormen van mobiliteit, zoals wandelen, fietsen, openbaar vervoer en deelmobiliteit.

De bereikbaarheid van Leidschendam Zuid staat onder druk. Het openbaar vervoer is voor het gebied slecht bereikbaar. Wij gaan hiervoor aan de slag met hoognodige aanpassingen aan RandstadRailhalte Leidschendam-Voorburg, waarvan we ook de ontsluiting aan de andere kant van de Vliet willen gaan verbeteren.

Grote project is de zone van N14/Mall (Samenwerking met partners uit bedrijfsleven en overheid). Daarnaast investeren wij in fietsinfrastructuur, een actieplan verkeersveiligheid en verkeersmanagement Mall, waarbij er nu geld wordt gevraagd voor verkeersregelaars. De Mall en de gemeente bekostigen dit samen.

We blijven actief, alert en meedenken bij de ontwikkeling van de Planuitwerking Bereikbaarheid CID Binckhorst in Den Haag, Leidschendam-Voorburg én Rijswijk.
De komst van de tramverbinding gaat gepaard met een inzet op de leefbaarheid van Voorburg-West waar bewoners en gemeente samen plannen voor maken.

De Huygenstunnel is een traject voor de lange termijn, maar we zetten ons nu al in om ook in de toekomst bereikbaarheid én leefbaarheid van onze gemeente te waarborgen. In 2025 zorgen we voor de herinrichting van de Dr. Van Noortstraat in Stompwijk.
In 2024 wordt een Actieplan Verkeersveiligheid opgesteld waarin vooral de ambities  zullen worden uiteengezet. Concrete maatregelen worden vanaf 2025 verwacht en zullen binnen een breder geheel van Mobiliteit en Bereikbaarheid worden bepaald.

Duurzame toekomst en een goede leefomgeving voor iedereen
In 2024 is de Omgevingswet van kracht geworden. Maar dit betekent niet dat we klaar zijn met de mplementatie. We gaan door met de implementatie van de Omgevingswet. Dit houdt in dat we de processen stroomlijnen, de samenwerking tussen de vergunningsverleners verbeteren, de kinderziektes verhelpen. Maar ook dat we vanuit de nog vast te stellen omgevingsvisie willen gaan werken.
Het uitvoeringsprogramma duurzaamheid en het Groen actieplan uit 2023 worden onverminderd doorgezet. Stapje voor stapje gaat Leidschendam-Voorburg zo een duurzamere en groenere toekomst tegemoet. Isolatie, energiebesparing en collectieve inkoop blijven belangrijke maatregelen. De biodiversiteit verbeteren we door meer en ander groen en ander groenbeheer. De uitbreiding van het laadpalennetwerk voor elektrische auto’s gaat ook in 2025 gestaag door. Ook treffen we voorbereidingen voor de eerste wijken die van het gas afgaan en zorgen we voor betrouwbare en betaalbare warmtelevering aan deze wijken.
Vervanging van de riolering in Voorburg Noord - noord kent vele meekoppelkansen die we benutten om de leefbaarheid van de wijk te vergroten. We investeren in maatregelen voor vergroening en klimaatadaptatie en tegen hittestress. Daarnaast stellen we geld ter beschikking om de openbare sportveldjes (beter) te verlichten

Wonen, werken en recreëren in een aantrekkelijke omgeving
Het realiseren van de woningbouwopgave heeft ook in 2025 de volle aandacht. Diverse nieuwbouwprojecten  starten, gaan door of worden opgeleverd. In Schakenbosch wordt het eerste deelplan ‘Boomgaart-Lint’ opgeleverd en in Vlietvoorde zal na de zomer gestart worden met de verkoop van de deelgebieden Bos en Plas. In Klein Plaspoelpolder wordt het eerste deel van 295 huurwoningen opgeleverd op de deellocatie Damsigt, en in de deellocatie Triadome worden de eerste van in totaal 123 woningen opgeleverd. We verwachten dat er zo’n 79 woningen in Stompwijk opgeleverd zullen worden, Het bouwprogramma Zustersdijk is in 2025 nog in voorbereiding; zo gaan we door met de uitbreiding van de woningvoorraad in Stompwijk. Voor Duivenvoorde verwachten we een anterieure overeenkomst te kunnen sluiten voor de bouw van een groot aantal ouderenwoningen. We verwachten ook besluitvorming over de Julianabaan zodat er vanaf 2028 weer een vitaal winkelcentrum is. Voor het Stationsplein in Voorburg werken we de raadsmotie over herontwerp en kunstobject uit en we werken aan een integraal stappenplan om het Damcentrum verder te ontwikkelen tot een leefbaar, levendig, recreatief en groen centrum. Voor de Oosterbegraafplaats stellen we extra budget ter beschikking om te verduurzamen en een familiekamer te realiseren. We herstellen de historische verbinding tussen de Vliet en Park Vreugd en Rust met een nieuwe brug in de oorspronkelijke stijl uit begin 20 ^e eeuw.
Als tijdelijke impuls ter versterking van de visie wordt een cultuurmakelaar ingezet. De cultuurmakelaar is de aanjager van het nieuwe beleid richting het brede culturele veld en kijkt daarnaast hoe de beschikbare middelen effectiever kunnen ingezet kunnen worden. De ervaringen met het Cultuurpodium en de activiteiten van Cultuur & Co zijn zo positief dat het voorstel is om de tijdelijke middelen om te zetten in structurele financiering.

Een wendbare, moderne organisatie
We verwachten dat de nieuwe wetgeving voor informatiebeveiliging NIS2 fors hogere lasten met zich meebrengt. In 2025 zetten we de eerste noodzakelijke stap om aan de regelgeving te voldoen en een beter inzicht te krijgen in de (kosten van de) vervolgstappen. De toenemende toepassing van cloudtechnologie – al dan niet opgelegd door leveranciers – brengt een aantal jaren structureel hogere lasten met zich mee. De implementatie van een nieuw financieel systeem per 2024 zal naar verwachting pas in 2025 goed kunnen worden afgerond. Afgelopen jaren bleek het organiseren van verkiezingen structureel duurder te zijn dan gebudgetteerd. We stellen daarom een correctie voor van het beschikbare budget voor verkiezingen. De voorbereidingen voor de nieuwe raadzaal krijgen in 2025 nog meer concreet vorm. In 2026 moet de zaal gereed zijn. Daarom zijn vanaf 2027 kapitaallasten opgenomen.
Ook investeren we in een betere ondersteuning van de griffie op het gebied van IT, communicatie, en facilitaire zaken zoals de ondersteuning door de bodes.

De kadernota 2025 benadrukt het streven naar een betrokken, duurzame, en veilige gemeenschap, waarbij keuzes worden gemaakt met het oog op maatschappelijke impact en een verantwoordelijke bestuurlijke aanpak. Dit alles met het doel om een veerkrachtige, inclusieve, en toekomstgerichte gemeente te creëren. Het glas is nog niet vol, maar zal in 2025 een flink stuk voller zijn!

Het college van burgemeester en wethouders,

Martijn Vroom  
Astrid van Eekelen
Bianca Bremer
Marcel Belt
Philip van Veller
Jeffrey Keus